De Broederschap voor Veilig Verkeer te Elsendorp
In Nederland zijn anno 2017 zo’n 27.000 zogenaamde verkeersbrigadiers (ook wel klaar-overs genoemd) actief. Ze helpen dagelijks honderduizenden leerlingen van het basisonderwijs veilig over te steken. Was de broederschap voor veilig verkeer in Elsendorp ook zoiets, maar dan op lokale schaal? Of moeten we ons daar iets heel anders bij voorstellen?
Bij nader onderzoek blijkt dat laatste het geval. Het gaat om een typisch katholieke organisatie uit de eerste helft van de twintigste eeuw, die zich vooral bekommerde om het zieleheil van de inwoners van Elsendorp.
Het eerste doel van de Broederschap was “onder bescherming van de heilige Christoffel te ijveren voor veilig verkeer”, onmiddellijk gevolgd door de doelstelling “de verering van Christoffel op te wekken en te verspreiden” en als derde doel “de voorspraak van Christoffel in te roepen voor allen, die aan de gevaren van het hedendaags verkeer zijn blootgesteld”.
Als je lid werd van deze Broederschap hoefde je dan ook niet echt actief iets aan de verkeersveiligheid te doen. Aangeraden werd om dagelijks het schietgebedje “Heilige Christoffel, bid voor ons” op te zeggen, om in ieder geval eens per jaar je voertuig door meneer pastoor te laten zegenen, om een “plaquette” van Christoffel aan te brengen op datzelfde voertuig (wat vaker een fiets, kar of paard-en-wagen zal zijn geweest dan een auto) en maandelijks een uitgebreider gebed (van bijna een minuut) tot Christoffel te richten. Dat moest dan wel op “godvruchtige wijze” gebeuren natuurlijk, anders werkte het niet.
In het voorjaar van 1936 richtte de bisschop van Den Bosch, Mgr. Diepen, deze bijzondere broederschap ‘canoniek’ op in de rectoraatskerk te Elsendorp. De nieuwe Broederschap voor Veilig Verkeer was aangesloten bij de Aartsbroederschap van St. Christoffel uit St.-Christophe-le-Jajolet in het Franse departement Orne (Normandië). Christoffel is al sinds de middeleeuwen de patroonheilige en beschermer van reizigers. Hij zou beschermen tegen een ‘onvoorziene dood’, dat wil zeggen overlijden zonder de laatste sacramenten te hebben ontvangen. Menige katholieke automobilist in de jaren ’50 en ’60 had dan ook een Christoffelmedaillon aan zijn autosleutels hangen.
Het initiatief voor de Broederschap was genomen door rector A. Büsscher in zijn zoektocht naar geld voor de financiering van een nieuw kerkgebouw ter vervanging van de houten noodkerk in het dorp. Büsscher besloot van Elsendorp een St. Christoffelbedevaartplaats te maken.
Op 26 januari 1936 zegende hij een Christoffelbeeld, dat hij had opgesteld in wat hij “de eerste autokerk voor veilig verkeer in Nederland” noemde. Aansluitend werden de eerste auto's en motoren gezegend. Het feest van de heilige werd jaarlijks gevierd op 25 juli, met octaaf. Die hele week kon men zijn voertuig laten zegenen en na alle missen was er gelegenheid tot reliekverering. Hoogtepunt van de week was de octaafzondag met een sacramentsprocessie. Tot op heden worden in Elsendorp voertuigzegeningen gehouden. Vooral in de periode 1955-1970 was de bedevaartplaats zeer populair. De nieuwe kerk werd uiteindelijk in 1959 gebouwd.
Met dank aan Wim Jaegers voor de scans van het Bewijs van Lidmaatschap van de Broederschap van W.M. van Casteren jr. uit 1953.
Aanvulling 6 juli 2018
Kenteken N-43670 staat op naam van J.W. van Casteren, die op hetzelfde adres (Beugen A-174) woont als W.M. van Casteren jr.
Jan van Weert
Reageer