Wildwest in het busvervoer
Concurrentie in het Land van Heusden en Altena
Begin jaren ’20 van de vorige eeuw begon het gemotoriseerde openbaar vervoer op te komen in het Land van Heusden en Altena. Spoor- of tramwegen waren er niet, dus zagen diverse ondernemers hun kans schoon: ze richtten busondernemingen op.
In januari 1923 werd de N.V. Altena’s Locale Auto Dienst (ALAD) opgericht. [correctie: ALAD stond aanvankelijk voor de voorletters van de oprichters, pas in 1940 kreeg het de hiervoor genoemde betekenis; zie reactie hieronder. Redactie] Het bedrijf werd gevestigd in Meeuwen. Met een T-Ford begon men een busdienst Sleeuwijk-Almkerk-Dussen-Heusden-Vlijmen-Den Bosch v.v. Maar de ALAD was niet de enige: P.J. Furster begon in dezelfde maand met De Onderneming. In de drie jaar daarna kwamen er nog diverse nog bij, zoals de Nieuwe Aalburgsche Omnibus Dienst (NAOD, 1923), Altena van A. Bouwman Czn. (1924), De Nieuwe Autobusdienst (1925), De Nieuwe Auto Bus Onderneming (NABO, 1925), Dick Westerlaken, Onzen Dienst van de gebroeders Van Wijk, de Werkensdamsche Autobus Onderneming (1926).
En dan waren er ook nog ondernemingen van buiten de regio. Allemaal hadden ze ook nog eens last van illegale busondernemingen, zogenaamde “wilde bussen”. Al die busdiensten visten zo’n beetje in dezelfde vijver. Het was natuurlijk onvermijdelijk, dat de bussen elkaar tegenkwamen of passeerden en dan werd er regelmatig gehinderd en gesneden. Je reinste wegpiraterij, die in een aantal gevallen ook tot rechtszaken voor de kantonrechter leidden. Aanklachten over overvolle bussen, over gevaarlijk weggedrag.
Altena en De Onderneming fuseerden in 1928, maar de provincie bleef het busvervoer in de regio een probleem vinden. Er waren gewoon teveel ondernemingen. Een commissie adviseerde in 1930 om maatregelen te nemen tegen de snorders en beval een fusie van de ALAD en De Onderneming aan. Het lijkt effect te hebben gehad. Onzen Dienst en de NABO staakten hun busdiensten dat jaar en de ATO, een dochteronderneming van de NS, stopte in 1932 haar diensten in de regio. Uiteindelijk bleven ALAD en De Onderneming over.
Toen de familie Bouman van De Onderneming in 1940 alle aandelen ALAD kocht, ging het bedrijf verder onder de naam N.V. ALAD. Zo kwam de fusie alsnog tot stand.
Met dank aan Jan Vos
Bronnen:
C. de Gast, De ALAD, van Meeuwen naar Wijk en Aalburg, in: Verdwenen winkels en bedrijven (Historische Reeks Land van Heusden en Altena, deel 24), Meeuwen, 2015
Dienstregelingen uit het Nieuwsblad voor het Land van Heusden en Altena van 4 maart 1925
autobusonderneming ALAD had oorspronkelijk deze naam van de oprichters in Januari 1923. A = A.L. de Graaf.
A = A de Graaf
D = Dirk van Buuren.
in 1940 overgenomen door de fam.Bouman en werd de naam A L A D :
Altena's Locale Autobus Diensten gevestigd in Wijk en Aalburg.
Bedankt voor de correctie, Martien. We hebben die hierboven in de tekst verwerkt.
volgens mij ben ik lang geleden vanaf station gorinchem naar de toenmalige meao in sleeuwijk,en vice versa met alad gereden.vooral s middags spannend,omdat je de aansluiting met de trein naar leerdam moest halen.dat mislukte nog wel ns,zodat ik toen maar met de fiets ging.
Van Sleeuwijk naar Leerdam, da's best een eindje...
Reageer