Op de Rijnkade in Arnhem staat sinds 1996 een grote gedenksteen, daar neergezet ter herinnering aan het feit dat op maandag 18 mei 1896 hier de eerste auto van een Nederlandse eigenaar, de Haagse fotograaf Adolph Zimmermans zou zijn ontscheept.

Maar ook in 1996 ontdekte de Amsterdamse journalist Marius van Melle een berichtje in Het Nieuws van den Dag van 16 oktober 1896 waaruit bleek dat een Tilburger die Hagenees voor was geweest .

Dat bericht luidde als volgt: “In verband met ons bericht in het nummer van 14 dezer, dat een inwoner der gemeente Wieringerwaard een auto-mobiel in gebruik heeft genomen, schrijft men ons uit Tilburg, dat de Heer Jos. Bogaers-Swagemakers, aldaar, reeds sedert het vorige jaar in het bezit is van een auto-mobiel, welke op een goeden weg 20 K.M. per uur aflegt en in dien tijd 2 K.G. benzine verbruikt. Eéne vulling is voldoende voor 100 à 120 K.M.”

Achteraf blijkt hetzelfde bericht ook op donderdag 15 oktober 1896 in het Algemeen Handelsblad, De Nieuwe Amsterdamsche Courant en de Leeuwarder Courant te hebben gestaan. Dit inhoud van dit krantenbericht krijgt nog een extra-bevestiging door twee andere berichten die in de Provinciale NoordBrabantsche ‘s-Hertogenbossche Courant van respectievelijk 16 november en 21 december 1895 stonden:

“TILBURG, 14 november. De heer J.B. alhier heeft zich, naar men verneemt, een rijtuig aangeschaft dat met benzine gedreven wordt. Voor Tilburg is dat iets nog geheel nieuw en zal ongetwijfeld veel bekijks krijgen, wanneer het onze straten doorkruist.”

En in dezelfde krant van 21 december, onder het kopje ‘Tilburg, 20 december’:

“- Gisteren nacht werden de inwoners onzer goede stad opgeschrikt door een vreemdsoortig geluid. Er werden allerlei gissingen gemaakt. Eenigen meenden dat de tram uit zijne gewone richting was ontsnapt en bezig was onze straten te doorkruisen. Bij nader onderzoek bleek dat het een stoom- of benzinerijtuig was, dat via Middelbeers onze stad binnenkwam en bestemd was voor een particulier. Binnenkort zullen wij met helderen dag dit voertuig kunnen bewonderen.”

We kunnen er dus met absolute zekerheid van uitgaan dat de 26-jarige Jos Bogaers op donderdag 19 december 1895 in Tilburg zijn (luidruchtige) auto heeft ontvangen. Ofwel vijf maanden (151 dagen) eerder dan de heer Zimmermans! De grote vraag blijft nog welke merk auto Jos Bogaers heeft gereden. Er waren in die tijd legio kleine autofabrikanten, met name in Frankrijk. Ook in het recent herontdekte dagboek van de vader van Jos Bogaers staan geen gegevens over die auto.

De wollenstoffenfabrikant Josephus Jacobus (Jos) Bogaers (1869-1930) was getrouwd met M.A.J.H. Swagemakers. Hij was tevens gemeenteraadslid in Tilburg.

[aanvulling redactie:] Overigens was dit niet de eerste auto die in Nederland reed. Die eer lijkt Venlo te beurt te zijn gevallen. Daar reed begin april 1893 een Benz via de Leutherberg richting het centrum van de stad. Maar die had een Duitse eigenaar, afkomstig uit Suchtelen.

Zie ook:

Ronald Peeters, “Tilburger eerste Nederlander met auto”. In: Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur XV (1997), nr. 1, p. 30-31.  

De eerste automobilisten in Tilburg

Omroep Venlo - Eerste auto in Nederland reed door Venlo (Guus Benders, 22 mei 2022)