T-Ford autobus in de sloot in 1926
De bus van de E.M.A.D.
In mei 1926 nam de 26-jarige Tilburger Jan (J.F.J.) Bertens (1899-1994), de ‘Eerste Moergestelse Autobus Dienst’ (E.M.A.D.) over. Zijn voorganger was in 1923 begonnen met het rijden tussen Tilburg en Eindhoven maar beperkte zich al snel tot het traject Tilburg-Moergestel-Oirschot. Bij de overname door Jan Bertens in 1926 ging het om twee Ford-busjes voor 12 personen en een Chevrolet-bus voor 15 personen. Op werkdagen reed de E.M.A.D. acht keer heen-en-terug naar Oirschot, met vertrek van het station in Tilburg tussen 6.15 uur en 21.20.
Er bestond een flinke concurrentie tussen E.M.A.D. en de financieel sterkere busonderneming Vitesse uit Moergestel, opgericht in 1924. Uiteindelijk in 1932, kocht deze Vitesse de concurrent E.M.A.D. op. Er was in die jaren nog sprake van ‘wilde busjes’, zonder vaste opstapplaatsen. ‘Waar mensen staan kunnen ze instappen. Een opgestoken hand is voldoende. Als de bus voor een café moet stoppen waar binnen passagiers zitten te wachten zet de kastelein een vlag buiten.’
Na de start in 1926, haalde de E.M.A.D. van Jan Bertens al na drie maanden de landelijke pers. Op maandagmorgen 9 augustus, reed een E.M.A.D.-bus, welke weten we niet, die van 6.15, 8.05 of 10.32 uur, voorbij het Trappistenklooster in een ‘sloot’. Op de foto is te zien dat het linker voorwiel van de T-Ford is afgebroken. De passagiers, kwamen zoals gebruikelijk, vanachter de bus in. En in dit geval, ook via achter weer naar buiten. De carrosserie blijkt tegen een stootje te kunnen. De Tilburgsche Courant meldde die avond:
‘Hedenmorgen is een autobus van de E.M.A.D. met ongeveer acht passagiers tengevolge van een defect aan de stuurinrichting tussen Tilburg en Moergestel nabij de Oude Wielerbaan van de weg af in een sloot gereden. De inzittenden, waarvan de meeste niet ernstige verwondingen opliepen, konden slechts met moeite uit de geheel omgekeerd liggende bus worden gered. De G.G.D. van Tilburg was spoedig ter plaatse, maar behoefde slechts één der passagiers te verbinden, de overigen hadden hun reis naar Moergestel voorgezet.’
Er is nog niet duidelijk om welk kenteken het gaat. Mogelijk om een kenteken van de Bertens-voorganger, de carrosseriebouwer v.d. Biggelaar.
Meer over Jan Bertens uit de jaren 1940-1946, met o.a. de kentekens N-12660 (1924) en N-23386 (1929), zie: http://www.margret.nl/stamboom/jfjbertens.html.
De afbeelding is afkomstig uit de Katholieke Illustratie van 18-8-1926.
Aanvullingen redactie (18-12-2017 en 5-7-2018): uit gegevens van Kees van Schenk Brill blijkt, dat in 1926 een Ford met het kenteken N-9799 buiten gebruik is gesteld. Het ligt voor de hand dat het om deze bus gaat. De EMAD bezat in 1926 nog meer kentekens: N-1915 (een Renault JX 1, op naam van eigenaar Van den Biggelaar), N-9673 en N-10415 (een Renault KS).
Overigens werd ook het kenteken N-14284 in 1925 uitgegeven op naam van Van den Biggelaar.
Met dank aan Ad van Zelst en Jan van Weert.
Reageer